Wat is legionella?
Legionella ook wel legionellose of legionairsziekte, wordt in de lichte vorm Pontiac-fever
en in de ernstige vorm Veteranenziekte genoemd.
Legionella is een ziekte van de longen en de luchtwegen.
Ze wordt veroorzaakt door de bacterie Legionella pneumophila (pneumonia),
die een ernstige longontsteking kan veroorzaken.
Is legionella besmettelijk?
Nee! Legionella is niet over te brengen van mens op mens.
Hoe raak ik geïnfecteerd?
De infectie wordt overgebracht door het inademen van zeer kleine druppeltjes water; nevel,
waarin de bacterie zich bevindt.
Wanneer water zich vernevelt, verspreid het zich in de lucht!
Door het inademen van deze nevel kan het in de longen een infectie veroorzaken
met in het ergste geval een (ernstige) longontsteking.
Waar komt de legionellabacterie voor?
De legionellabacterie die de ziekte veroorzaakt, bevindt zich in o.a. (pot)grond en in (leiding)water, echter in zulke kleine aantallen dat de bacterie geen gevaar vormt. Het drinken van water vormt geen risico. De legionellabacterie vormt pas een probleem, als zij zich heeft kunnen vermenigvuldigen. Dit gebeurt voornamelijk in stilstaand water met een temperatuur tussen 20 en 60 °C, maar ook in (pot)grond. Wanneer water stil blijft staan, (pot)grond niet kan ‘ademen’, en er geen hoge temperatuur van boven de 60 °C wordt bereikt, kan groei van de legionellabacterie plaatsvinden en ontstaat er risico.
Wat is de incubatietijd?
De incubatietijd tussen de besmetting en het optreden van de eerste ziekteverschijnselen ligt tussen de twee tot twintig dagen, gemiddeld is dat vijf tot zes dagen.
Hoe herken je de symptomen en word je altijd ziek van Legionella?
De meeste mensen worden niet ziek van legionella.
Symptomen zijn gelijk aan griepachtige klachten zoals hoofdpijn, spierpijn, hoesten en een lichte verhoging, dit gaat in de regel binnen 3-6 dagen over.
Vanwege een legionellabesmetting kunt u wel langer vermoeid blijven.
Ga met klachten en met een vermoeden van “besmet” water altijd naar een arts.
Hij of zij kan u van advies voorzien en ingrijpen wanneer de besmetting omslaat in een ernstige longontsteking, oftewel de veteranenziekte.
Hoe weet ik of het een legionellabesmetting betreft?
Met een urine-antigenentest e.o. een laboratoriumonderzoek kan worden vastgesteld of het een legionellabesmetting betreft.
Daar de klachten ook op andere griepachtige verschijnselen lijkt, kan het gebeuren dat er niet direct de juiste test wordt afgenomen, dit proces kan ernstig verlopen en een langdurige nasleep hebben.
Wat is de veteranenziekte?
De veteranenziekte is een zeldzame ernstige longontsteking, die wordt veroorzaakt door de legionellabacterie. Veteranenziekte begint met een snel opkomende hoofdpijn, spierpijn, overmatig transpireren en algehele malaise. De patiënt hoest, is vaak kortademig, soms verward en heeft koorts boven de 40°C, gevolgd door een longontsteking. Een aantal patiënten heeft last van braken en diarree. Ten tijde van de infectie kan het zenuwstelsel worden aangetast; maar ook organen kunnen gaan falen; denk hierbij aan de lever en de nieren. Ook verliezen mensen in korte tijd veel lichaamsgewicht hierdoor kan er spierafbraak plaatsvinden.
Naar schatting lopen jaarlijks honderden en mogelijk zelfs duizenden mensen een infectie met de legionellabacterie op. Slechts bij een klein deel van degenen, die met de bacterie zijn besmet, ontwikkelt zich de ernstige veteranenziekte.
Is de veteranenziekte te behandelen?
Ja! De veteranenziekte is goed te behandelen, echter is het een ernstige aandoening met een overlijdensrisico van 5 tot 25 procent. Hoe sneller de juiste antibiotica, wordt toegediend des te lager is het risico van overlijden. Genezing van de longontsteking duurt gemiddeld enige weken, herstel kan in sommige gevallen langer duren. Dit alles heeft o.a. te maken met een evt. ic-opname en de duur daarvan. Als gevolg van de veteranenziekte zijn vermoeidheidsklachten, concentratieproblemen, verminderde longcapaciteit en spierzwakte veel gehoorde restklachten.
Ook kan PICS (Post Intensive Care Syndroom) na een ic opname voor komen.
Kan iedereen legionella krijgen en wanneer loop je een groter risico?
Ja! Iedereen kan Legionella krijgen!
Een groter risico loop je wanneer je bijvoorbeeld op een adres bent, waar je niet weet wanneer voor het laatst de kranen zijn doorgespoeld e.o. er legionellapreventie/onderhoud is uitgevoerd?
Maar ook in de buurt zijn van koeltorens, fonteinen, werken in de tuin/kas (tuinslang/potgrond), de plantenspuit in de vensterbank, brengen risico’s met zich mee.
Mensen met een verminderde weerstand lopen een nog groter risico.
Ouderen, rokers en chronisch zieken zijn daar een voorbeeld van.
De laatste jaren ziet Stichting Veteranenziekte dat de leeftijd van besmette mensen, aanzienlijk lager ligt dan zo’n 10 jaar geleden. Ook neemt het aantal besmetting jaarlijks toe. (zie tabel op de RIVM-site).
Waar komt de naam legionella en veteranenziekte vandaan?
De legionellagriep/pontiac-fever kwam voor het eerst voor in Pontiac (VS) 1 in 1968.
Enkele werknemers van de gezondheidszorgafdeling kregen koorts en milde griepsymptomen, echter geen longontsteking.
Pas na de uitbraak van de veteranenziekte in 1977 werd vastgesteld dat de werknemers besmet waren geweest met de toen ontdekte bacterie: Legionella pneumophila-bacterie.
De veteranenziekte, een gevolg van de legionellabacterie werd in 1977 ontdekt nadat er in 1976 te Philadelphia (VS) een epidemie van longontstekingen woedde onder veteranen, die tijdens een reünie in hetzelfde hotel verbleven. Pas na maanden onderzoek werd vastgesteld dat het ging om een besmetting door een tot dan toe onbekende bacterie, Legionella pneumophila-bacterie.
221 veteranen werden ziek, 34 mensen kregen als gevolg van deze bacterie een ernstige longontsteking en overleden.
Aan de ernstige longontsteking ten gevolge van de legionellabesmetting werd de naam
Legionnaires disease oftewel de veteranenziekte gegeven.