Hieronder vindt u een inventarisatie van de meest gestelde vragen over de Legionella-bacterie en de antwoorden daarop. Dit informatieblad is bedoeld voor organisaties en instanties die zelf voorlichting geven over de Legionella-bacterie. Naast dit informatieblad hebben het ministerie van Volksgezondheid,Welzijn en Sport en het ministerie van Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer een publieksfolder uitgegeven met de 25 meest gestelde vragen over Legionella. Deze folder is te verkrijgen op het postkantoor en bibliotheken en bij het distributiecentrum VROM (tel. 079-3449449; 40 cent per minuut; distributienummer 22668).
Deze informatie is samengesteld door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het Ministerie van Volkshuisvesting,Ruimtelijke Ordening en Milieu in samenwerking met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de Vereniging van Exploitanten van Waterleidingsbedrijven in Nederland (VEWIN), de Consumentenbond, bubbelbadbedrijven, het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Westfriese Flora. De vragen en antwoorden zijn onderverdeeld in categorieën:
——————————————————————————–
Inhoudsopgave
——————————————————————————–
1 Ziekte/ziekteverschijnselentropisch
Wat is de 'veteranenziekte'?
De ‘veteranenziekte’ is een ziekte die wordt veroorzaakt door de Legionella-bacterie en die longontsteking tot gevolg kan hebben. Er is ook een lichtere vorm van Legionella-infectie: de Legionella-griep. De ‘veteranenziekte’ is een ziekte die niet veel voorkomt. De ziekte is niet nieuw. Zij werd in 1976 vastgesteld, toen zich in Philadelphia (VS)een longontsteking-epidemie voordeed tijdens een bijeenkomst van oudstrijders uit de Vietnamoorlog. Per jaar worden in Nederland ongeveer 45 gevallen gemeld. In ongeveer de helft van die gevallen is de infectie opgelopen in het buitenland.
Waar komen Legionella-bacteriën voor?
De bacterie die de ziekte veroorzaakt, bevindt zich in zeer lage aantallen in de grond en in het (leiding)water. De Legionella-bacterie vormt een probleem als zij zich heeft kunnen vermenigvuldigen. Dit kan plaatsvinden in water met een temperatuur tussen 25 en 55 graden Celsius. Hierbij kunnen grote aantallen bereikt worden als het water langere tijd stilstaat. Door sterke doorstroming kan aangroei van de bacterie worden voorkomen. Wanneer doorstroming niet in het hele warmwatersysteem kan plaatsvinden, kunnen plaatsen ontstaan waar het water blijft stilstaan (dode hoeken). Op deze plaatsen kan verdere nagroei plaatsvinden. Dit vormt een risico.
Wat zijn de verschijnselen van de ‘veteranenziekte’?
De tijd tussen de besmetting en het optreden van de eerste ziekteverschijnselen (de incubatietijd) is circa twee tot tien dagen. De ziekte begint met een snel opkomende hoofdpijn, spierpijn en een ziek gevoel, gevolgd door longontsteking met koorts boven 39 graden Celsius. De patiënt hoest en is soms kortademig. Een deel van de patiënten heeft last van braken en diarree. De ziekte kan zeer ernstige gevolgen hebben, maar is door directe toediening van de juiste antibiotica goed te behandelen
Wat zijn de verschijnselen bij een Legionella-griep (de lichtere vorm)?
Gedurende twee tot vijf dagen ondervindt men lichte griepachtige verschijnselen zoals: koorts, hoofdpijn, spierpijn en hoesten. Onderscheid met andere vormen van griep is eigenlijk niet te maken. De ziekte is in deze lichte vorm niet gevaarlijk, de klachten kunnen zonder behandeling overgaan.
Wat is de behandeling van de veteranenziekte (de 'zware' vorm)?
De aandoening is goed te behandelen. Bij directe toediening van de juiste antibiotica, die elke huisarts kan voorschrijven is genezing mogelijk. Het duurt enige weken voordat men genezen is. Hoe eerder men met de behandeling begint, des te beter. Als een Legionella-infectie niet goed of niet op tijd wordt behandeld, kunnen patiënten overlijden.
Hoe raak ik geïnfecteerd?
Besmetting vindt plaats via de longen. Aangenomen wordt dat de infectie overgebracht wordt door het inademen van de bacterie in zeer kleine druppeltjes water, verspreid in de lucht (nevel). De ziekte kan niet van de ene mens op de andere worden overgedragen en is dus niet besmettelijk. Huisdieren kunnen niet besmet raken.
2 Vragen m.b.t. de thuissituatie (particulieren)
Kan ik nog met een gerust hart onder de douche?
Ja dat kan. Veteranenziekte is namelijk gemakkelijk te voorkomen. De bacteriën kunnen zich vermenigvuldigen in warmwaterleidingen en warmwaterapparaten met een voorraadvat (zoals boilers en bepaalde typen combi-ketels). Als de temperatuur van dit water tussen de 25 en 55 graden Celsius is, groeit de Legionella-bacterie. Bij temperaturen boven de 60 graden Celsius is geen groei meer mogelijk. De temperatuur van uw warmwaterapparaat moet zijn afgesteld op minimaal 60 graden Celsius. Heeft u een geiser dan loopt u in het geheel geen risico; dit toestel heeft geen voorraadvat en de bacteriën krijgen geen kans zich te vermenigvuldigen.
Loop ik kans besmet te raken via de kraan; bijvoorbeeld tijdens het afwassen?
U loopt geen risico als u een geiser heeft of als uw boiler of combiketel op tenminste 60 graden Celsius staat (zie ook hier).
Kan ik tijdens het koffiezetten of strijken met een stoomstrijkijzer besmet raken?
U loopt geen gevaar. Koffiezetapparaten en stoomstrijkijzers werken met temperaturen aanzienlijk hoger dan 60 graden Celsius, waardoor groei van de bacterie niet mogelijk is.
Kan ik water uit de plantensproeier gebruiken wanneer deze gedurende enige tijd in de vensterbank (in de zon) heeft gestaan?
Het strekt tot aanbeveling om een plantenspuit na gebruik leeg te laten lopen en steeds voor het sproeien opnieuw te vullen.
Hoe zit het met de waterbakjes van cv-radiatoren?
Zij zijn ongevaarlijk, er treedt hierbij wel damp- maar geen druppel/nevelvorming op. Het regelmatig schoonmaken van deze waterbakjes met chloor is overigens wel een goede zaak.
Hoe zit het met luchtbevochtigers in mijn huis?
Bij luchtbevochtigers die met verdamping werken is er geen risico immers, er is geen waternevel. Typen die werken met verneveling houden een zeker risico in. Dit risico kan worden voorkomen door de voorraadbak(jes) en sproeiers wekelijks schoon te maken met chloor.
Kan de airconditioning van mijn auto een probleem vormen?
Gezien het daar toegepaste systeem, waarin geen gebruik wordt gemaakt van waterverneveling, vormen airco’s in auto’s geen risico.
In de krant heb ik enkele artikelen gelezen over de zonneboiler. De temperatuur in dit warmwatertoestel is slechts 45 graden. Loop ik nu kans de veteranenziekte op te lopen?
Door de sterk wisselende temperatuur in het voorraadvat van de zonneboiler en doordat het water in de naverwarmer (cv-ketel) altijd verhit wordt tot 60 graden Celcius wordt een goede bescherming geboden tegen ontstaan en verspreiding van Legionella. Anders gezegd: bij zonneboilers bestaat, mits correct geïnstalleerd en afgesteld door de erkend installateur of waarborginstallateur, geen gevaar voor besmetting met de Legionella-bacterie. Het installeren van een nieuwe drinkwaterinstallatie dient te gebeuren door erkende installateurs en installatiebedrijven. Deze werken volgens richtlijnen van de VEWIN.
Loop ik risico als ik de sproei-installatie in de tuin aanzet om mijn gazon te besproeien?
Indien er gesproeid wordt met koud leidingwater is er geen risico; zelden zal de temperatuur in een dergelijk systeem langere tijd achtereen boven de 25 graden Celsius zijn en blijven. Echter, wanneer gebruik wordt gemaakt van een (flexibele) tuinslang, die gedurende langere tijd in de zon blijft liggen, minder vaak gebruikt wordt en stilstaand water bevat, neemt het risico op groei van de bacterie toe. Daarom is het van belang de tuinslang na gebruik leeg te laten lopen. Dergelijke opwarming van water zal niet voorkomen in een ingegraven leidingsysteem.
Ik heb thuis in de tuin een douche aangelegd. Het water wordt aangevoerd via een tuinslang, die op het grasveld ligt. Gedurende de dag wordt het water in die slang warm door de zon. Op het eerste moment dat gedoucht wordt, komt er warm water uit de douche, daarna pas het koude water. Kan ik besmet raken?
Het risico is over het algemeen klein. Zelden zal de temperatuur in een dergelijk systeem langere tijd boven de 25 graden Celsius zijn en blijven. Absoluut is elk risico afwezig indien na gebruik het water uit de douchekop en tuinslang kan weglopen. Er is dan geen stilstaand water meer waarin de Legionella zich kan ontwikkelen. Het risico neemt weer toe als gebruik wordt gemaakt van een (flexibele) tuinslang, die gedurende langere tijd in de zon blijft liggen, minder vaak gebruikt wordt en stilstaand water bevat. Om elk risico uit te sluiten wordt geadviseerd deze slangen en systemen na gebruik watervrij te maken.
Ik heb een kleine vijver met een fontein.Deze geeft nevel en in warme zomers kan het water in zo’n vijver aardig worden opgewarmd. Loop ik gevaar?
Het risico is over het algemeen klein. Het is onwaarschijnlijk dat de temperatuur in de vijver gedurende een week boven de 25 graden Celsius komt. Bovendien zijn in de vijver naast mogelijke Legionella ook nog andere bacteriën en organismen aanwezig. Door deze andere bacteriën en organismen ontstaat geen grote groei van de Legionella.
Kan het waterleidingbedrijf de bacteriën niet uit het water halen?
Dan zitten ze niet in mijn drinkwater en dan hoef ik me ook geen zorgen te maken om waternevels. Het waterleidingbedrijf levert water van zo’n kwaliteit, dat er geen ziekteverwekkende aantallen bacteriën aanwezig zijn. Het kan echter altijd voorkomen dat een aantal bacteriën overblijft. Die aantallen zijn zo klein dat ze technisch niet te meten zijn. De aanwezigheid van Legionella-bacteriën in koud water zijn incidenteel en leveren geen probleem op voor de gezondheid. Ze kunnen alleen een probleem vormen als niet de juiste temperatuur is ingesteld voor warm water in een warmwaterapparaat met voorraadvat. Dan kunnen ze zich vermenigvuldigen.
Hoe zit het met besmettingsgevaar in mijn privé-zwembad?
Indien het zwemwater op de juiste wijze gechloreerd en rondgepompt wordt (volgens instructie of opgave van de leverancier of installateur), is van risico geen sprake. Voor douches bij het zwembad geldt hetzelfde als voor alle andere douches, warmwaterleidingen en warmwaterapparaten: minimaal een temperatuur van 60 graden Celsius van het warme water vanaf de boiler of wekelijks doorspoelen met water van minimaal 60 graden Celsius.
Wat kan ik zelf doen om besmetting met de Legionella-bacterie te voorkomen?
Op enkele zaken kunt u zelf letten:
l) Na enige weken afwezigheid kunt u bij thuiskomst de douche laten doorlopen met alleen heet water en met de deur open (ventilatie). Uw waterleidingsysteem wordt dan gereinigd.
2) Ook kunt u controleren of uw boiler of combiketel op minimaal 60 graden Celsius staat afgesteld. Geisers vormen geen risico.
3) Maak uw bubbelbad op de juiste wijze schoon door de pompen en filters te reinigen met speciale ontsmettingsmiddelen die ook gebruikt worden bij het reinigen van privé-zwembaden. Deze middelen zijn te koop in zaken waar ook bubbelbaden of privé-zwembaden verkocht worden en in grotere tuincentra.
Kan ik als particulier watermonsters laten controleren op de aanwezigheid van de Legionella-bacterie?
Ja, de controle kan door dezelfde laboratoria worden uitgevoerd als waar de waterleidingbedrijven gebruik van maken (KIWA of gespecialiseerde adviesbureaus). Dit is alleen nodig als u twijfelt aan de veiligheid van het warmwatertoestel, bijvoorbeeld als dit defect is.
3 vragen die betrekking hebben op openbare zwemgelegenheden/sauna’s/whirlpools en grootschalige publieksevenementen
Loop ik risico om besmet te raken bij een bezoek aan een (tropisch) zwembad?
Indien de eigenaar van het zwemgelegenheid zich houd aan de voorschriften van het beheersplan inclusief de opvolging hiervan dan zal het risico geminimaliseerd worden.
Loop ik risico om besmet te raken bij een bezoek aan een sauna?
Als de juiste voorzorgsmaatregelen worden genomen, vormen sauna’s een verwaarloosbaar risico. Sauna’s die aangesloten zijn bij de Nederlandse Saunavereniging doen er alles aan om besmetting met de Legionella-bacterie te voorkomen. Zij zorgen dat ze een goed werkende installatie hebben voor hun sauna’s en whirlpools en laten die één maal per maand controleren. Bij de receptie van de sauna-instelling kunt u vragen naar de resultaten van deze tests.
Welke onderdelen binnen een zwemgelegenheid vormen een besmettingsrisico?
Die onderdelen waar onvoldoende gechloreerd en gedesinfecteerd wordt, vormen een risico. Douchewater wordt nooit gechloreerd: douches vormen een verhoogd risico indien de watertemperatuur in de leidingen en douchekoppen lager is dan 60 graden Celsius voor het mengen met het koude water. Dit is met name het geval bij douches met een drukknopsysteem.Tevens kunnen whirlpools en bubbelbaden in deze publieke gelegenheden een risico vormen. Het is belangrijk dat er voor deze baden een goed desinfectiesysteem bestaat volgens voorschrift van de fabrikant. Voor uw eigen veiligheid kunt u dit navragen bij de beheerder van de sauna-of zwemgelegenheid.
Moet ik extra oppassen als ik een (bloemen)tentoonstelling of botanische tuin bezoek?
Het risico op besmetting is op een bloemententoonstelling net zo klein als bij andere evenementen. Bovendien voeren de Inspectie Gezondheidsbescheming, Waren en Veterinaire Zaken, gemeenten en provincies sinds het uitbreken van de Legionella-epidemie in Bovenkarspel, extra veel controles uit.
4 Vragen met betrekking tot besmetting tijdens vakantie
Hoe is de situatie in het buitenland?
Ook in andere landen komt ‘veteranen-ziekte’ voor. In gebieden met hogere temperaturen bestaat meer risico. U wordt aangeraden daar dezelfde maatregelen te nemen als in Nederland. Indien u bij terugkomst ziekteverschijnselen heeft zoals beschreven bij (Wat zijn de verschijnselen bij een Legionella-griep), neem dan contact op met uw huisarts.
Kan ik zelf stappen ondernemen om een mogelijke besmetting met Legionella op campings en in hotels te voorkomen?
Bij douches op kampeerterreinen is wellicht sprake van een risico, maar in de praktijk is dit risico beperkt. De sanitaire voorzieningen worden in gebruik genomen als de temperatuur nog betrekkelijk laag is, waardoor het water in de leidingen nog geen 25 graden Celsius bereikt. Mocht u hierover twijfelen dan is het goed eerst de kraan een tijdje te laten lopen om de leiding door te spoelen. Op ‘grotere’ campings kan het gebeuren dat tegen het hoogseizoen een tot dan toe gesloten sanitairgebouw wordt geopend. Dan is waakzaamheid geboden omdat de watertemperatuur tot meer dan 25 graden Celsius opgelopen kan zijn. Voor boilers op campings in Frankrijk is een temperatuur van minimaal 60 graden Celsius verplicht. Kranen waarvan de leiding bovengronds of bijna bovengronds liggen, kunnen ook een risicobron vormen. Door de buitentemperatuur kan het water daarin worden opgewarmd tot tussen de 25 en 55 graden Celsius. Dit risico geldt vooral als de kraan weinig wordt gebruikt. In dat geval is het beter water te tappen vanaf een punt dat zo dicht mogelijk bij de hoofdleiding ligt. Sommige kampeerders hebben de gewoonte om zelf een douche op de kampeerplek aan te leggen. Bijvoorbeeld door een waterzak aan een boom te hangen met een douchekopje daaraan. Deze zak hangt dagenlang in de zon waardoor de Legionella kan groeien. Dit is dus af te raden. Hotels in Nederland dienen zorg te dragen voor een veilig waterleidingsysteem. De Inspectie Gezondheidsbescherming, Waren & Veterinaire Zaken heeft hier toezicht op. Voor de zekerheid kunt u in een hotel de douche laten doorspoelen met alleen heet water en met de deur open voor ventilatie. Het waterleidingsysteem wordt dan gereinigd.
Ik heb een boot/caravan/kampeerauto met een drinkwaterinstallatie en een douche. Hoe kan ik besmetting met Legionella-bacteriën voorkomen?
Wanneer u in het bezit bent van een caravan/kampeerauto/boot met daarin een boiler wordt u aangeraden de temperatuur van het warme water dat uit de kraan komt te controleren. Blijft die temperatuur fors onder de 60 graden Celsius, dan kunt u het beste contact opnemen met uw caravandealer of de leverancier van uw boiler. Wanneer u de boiler langere tijd niet gebruikt, is het beter deze af te tappen en voor hergebruik boiler en leidingen door te spoelen. Het water aan boord van caravans en campers staat zelden lange tijd in de watertanks en -leidingen; hierdoor wordt het bijna nooit warmer dan 20 graden Celsius. Bovendien vindt, behalve bij douchen, geen verneveling plaats. Het is goed om na de winterstop of als het water langer dan enkele dagen niet is gebruikt, tanks en leidingen te laten leeglopen en goed door te spoelen met grote hoeveelheden water. Wanneer de camper/boot of caravan een tijdje niet wordt gebruikt, kunt u de tanks en leidingen het beste leeg laten lopen. Wie helemaal zeker wil zijn van zijn zaak kan gebruik maken van chloor of andere middelen die aangewend worden voor het bacterievrij maken van privé-zwembaden (verkrijgbaar bij speciaalzaken en grotere tuincentra) en de leidingen doorspoelen. Uiteraard moet u daarna alles nog goed naspoelen.
5 Vragen van beheerders van drinkwater-installaties van instellingen
Ik ben beheerder van een drinkwaterinstallatie van een instelling (hotel, zwembad, etc.). Tot wie kan ik mij wenden om er zeker van te zijn dat de installatie in orde is?
Ondanks de zorg die aan de installatie van het warmwatersysteem is besteed, kan het voorkomen dat grote warmwatersystemen in instellingen, hotels, campings, etc. niet goed functioneren door bijvoorbeeld:
l) Te lage temperatuurinstelling;
2) Onvoldoende circulatie in afgetakte leidingen;
3) Slecht functionerende thermometers met als gevolg onjuiste temperatuurinstellingen;
4) Niet goed functionerende pompen;
5) Visuele verontreiniging van het water in de warmwatersystemen; l Installaties met lange uittapleidingen;
6) Installaties met veel warmteverlies.
Bij grotere drinkwaterinstallaties is, naast de juiste temperatuurinstelling op 60 graden Celsius ook de hoeveelheid voedingsstoffen in de leidingen van belang (in tegenstelling tot de warmwaterinstallaties bij particulieren thuis). Daarom is het noodzakelijk dat de installatie schoon blijft. U kunt voor meer informatie over analyse, bemonstering van het water en advies over de drinkwaterinstallatie terecht bij uw waterleidingbedrijf, KIWA (het onderzoeks-instituut van de waterleidingbedrijven) of bij een gespecialiseerd adviesbureau zoals bijvoorbeeld TNO. Zij adviseren bedrijven, controleren de temperatuur en kunnen een testkweek afnemen. Eigenaren van drinkwaterinstallaties zijn zelf verantwoordelijk voor deze installatie.
6 Vragen over bubbelbaden
Ik heb zelf een bubbelbad. Kan ik daar met een gerust hart in gaan zitten?
Als het bubbelbad is gekoppeld aan een warmwaterapparaat en -leidingen, waarin temperaturen van minimaal 60 graden Celsius worden bereikt tot en met de bubbelbadkranen en het bad daaruit gevuld wordt, dan is er geen enkel risico. Hierbij is het niet van belang of dit bubbelbad door uzelf is gemaakt of ingebouwd. Ook het type bubbelbad (lucht- of waterinjectie) is daarbij dan niet meer van belang. Indien het bubbelbad na elk gebruik wordt geleegd is het verder ook niet nodig dit bad te desinfecteren. Het goed schoonmaken van het bad met huishoudmiddelen, zoals bijvoorbeeld chloor, is een gebruikelijke maatregel, die ook in dit geval een goede zaak is.
Ik heb een bubbelbad waarbij het bad na gebruik wordt geleegd. Loop ik gevaar?
Het risico van zo’n bubbelbad is gekoppeld aan het warmwaterleidingnet en warmwaterapparaat. Zijn deze goed in orde en worden daarin temperaturen van minimaal 60 graden Celsius bereikt tot aan de bubbelbadkranen, dan is er geen enkel risico.
Als het bubbelbad langere tijd niet gebruikt is, moet ik dan extra voorzichtig zijn?
U wordt geadviseerd om het bad dat langere tijd leeg heeft gestaan eerst te vullen met water van 60 graden Celsius, dit water enige tijd (5 á 10 minuten) te laten bubbelen en het bad vervolgens leeg te laten lopen. Een andere methode is het desinfecteren met ontsmettings- en reinigingsmiddelen voor zwembaden, die te koop zijn bij bijvoorbeeld installatiebedrijven. Vraag eventueel de leverancier van uw bubbelbad naar de juiste middelen.
Als het bad en de leidingen droog zijn na gebruik, is er dan nog sprake van risico?
Als het bubbelbad zodanig is geconstrueerd dat ook de rondpompkanalen droog komen te staan is er ook bij het langere tijd niet gebruiken van het bad minder risico dan in geval dat de kanalen vol blijven staan. Om elk risico uit te sluiten is het aan te raden het bad voor gebruik eerst te vullen met water van minimaal 60 graden Celsius en enige tijd (5 á 10 minuten) dit water te laten bubbelen. Een andere methode is goed desinfecteren met daarvoor geschikte middelen. Legionella’s, die zich ondanks alle voorzorgsmaatregelen toch hebben kunnen vermenigvuldigen in pomp en kanalen, kunnen worden teruggebracht tot zeer lage concentraties.
Kan ik mijn bubbelbad laten controleren op Legionella?
Is daar meetapparatuur voor, waarmee ik dat zelf kan doen? Het zelf uitvoeren van een controle op Legionella is zonder uitgebreid laboratorium-onderzoek niet mogelijk. Neem voor een controle van uw badwater contact op met het waterleidingbedrijf, KIWA of een gespecialiseerd adviesbureau.
Wie is verantwoordelijk voor het voorkomen van Legionella in mijn bad?
U bent in de privé-sfeer hiervoor zelf verantwoordelijk. Als u twijfelt aan het goed functioneren van uw warmwaterapparaat, bubbelbad etc. kunt u zich het beste wenden tot uw installateur of waterleidingbedrijf.
Ik heb een bubbelbad dat gevuld wordt met water dat niet afkomstig is van een warmwaterbron met een temperatuur van 60 graden Celsius. Loop ik gevaar op een Legionella-besmetting?
Als u het bubbelbadwater desinfecteert met chloor, zodanig dat het gehalte hiervan minimaal 0,5 mg vrij chloor per liter is en er voor zorgt dat de pH -waarde ligt tussen 6,8 en 7,8 loopt u geen risico. Zodra het bad niet meer gebruikt wordt is het een goede zaak het bad en de leidingen te desinfecteren en de pH-waarde te controleren. Voor het desinfecteren kan gebruik worden gemaakt van ontsmettings- en reinigingsmiddelen voor zwembaden, die te koop zijn bij de installatiebedrijven etc.
Ik heb een bubbelbad, waar na gebruik het water in blijft staan. Kunnen zich daarin Legionella-bacteriën vermenigvuldigen?
Het bubbelbad moet gekoppeld zijn aan een warmwaterapparaat en -leidingen, waarin temperaturen van minimaal 60 graden Celsius worden bereikt tot en met de bubbelbadkranen. Het bad moet worden gevuld met water uit die kranen. Tevens moet het badwater gedesinfecteerd worden met minimaal 0,5 mg vrij chloor per liter (ook als het bad wordt gevuld met water van een lagere temperatuur dan 60 graden Celsius). De pH-waarde van het water moet altijd tussen de 6,8 en 7,8 blijven. Zodra het bad niet meer gebruikt wordt, is het een goede zaak het bad en de leidingen te desinfecteren en de pH-waarde te controleren. Voor het schoonmaken kan gebruik worden gemaakt van ontsmettings- en reinigingsmiddelen voor zwembaden, die te koop zijn bij de installatiebedrijven etc.
Ik ben eigenaar van een zwembad dat ook een bubbelbad heeft. Aan welke eisen moet het bubbelbad voldoen om te voorkomen dat er zich Legionella-bacteriën in vermenigvuldigen?
Het badwater dient gedesinfecteerd te worden met minimaal 0,5 mg vrij chloor per liter. De pH-waarde van het water dient hierbij te blijven binnen de range van 6,8 tot 7,8. Door de over het algemeen hogere temperaturen en het bewegen van het water door lucht- en/of waterinjectie, vindt chloorverdamping plaats. Daarnaast treedt door het beperkt bufferende vermogen van deze kleinere baden pH-verandering op, waardoor de desinfecterende werking van het chloor afneemt. Tevens worden deze bubbelbaden over het algemeen wat hoger belast (meer mensen per inhoud dan in reguliere zwembaden) waardoor ook een groter chloorverbruik gerealiseerd wordt. Reden om intensief controle uit te oefenen op het chloorgehalte en de pH-waarde.
7 Risico’s op de werkplek
Waar kan ik als werkgever of werknemer terecht met vragen over gezondheidsrisico’s in werksituaties?
Een werkgever is volgens de Arbowet verplicht een risico-inventarisatie en -evaluatie te maken om vast te stellen of werknemers gezondheidsrisico’s lopen. De werkgever is vervolgens verplicht maatregelen te treffen om dit risico teniet te doen. Een werkgever of werknemer kan, als hij zich zorgen maakt over Legionella-besmetting in de werksituatie, de arbodienst advies vragen. Iedere werkgever is verplicht aangesloten bij een arbodienst.
Lopen mensen die werkzaam zijn in de (glas)tuinbouw en andere beroepsgroepen extra kans op besmetting?
Tuinders hebben geen groter risico om de veteranenziekte op te lopen dan andere mensen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft dit geconstateerd aan de hand van de meldingen van de veteranenziekte over de afgelopen 5 jaar. Uit de cijfers blijkt ook dat andere beroepsgroepen geen groter risico lopen. Hoewel een geval van veteranenziekte niet altijd herkend wordt, werkt een groter risico bij een bepaalde beroepsgroep door in de meldingen bij de Inspectie. Het is dus zeer onwaarschijnlijk dat de ziekte in de tuinbouw ongemerkt slachtoffers eist. Ook gegevens van de Stigas Arbodienst, de landelijke Arbodienst voor de agrarische sector, wijzen niet op een verhoogd risico. In de glastuinbouw wordt gebruik gemaakt van bassins waarin regenwater wordt opgevangen. Dit water wordt gebruikt voor verdruppeling en verneveling. De temperatuur van het water in deze bassins blijft in ons klimaat meestal onder de 20 graden Celsius. Alleen bij extreem warm weer kan dit water mogelijk boven de 20 gradenCelcius uitkomen. Aangezien de Legionella-bacterie zich alleen in stilstaand water tussen 25 en 55 graden vermenigvuldigt, vormt de bacterie onder normale omstandigheden geen risico. Er zijn ook tuinders die voor verdruppeling of verneveling gebruik maken van sloot- of oppervlaktewater. Hiervoor geldt hetzelfde als voor bassinwater.
Wat gebeurt er tijdens het schoonspuiten van ruimtes met behulp van een hogedrukreiniger waar vaak enorm veel waterdamp vrij komt?
Hogedrukreinigers met warm water of stoom worden gevoed met koud water. In de apparatuur zelf vindt verwarming plaats met daarbij een hoge doorstroomsnelheid. Onder deze omstandigheden is van vermenigvuldiging geen sprake en worden geen grote aantallen Legionella bereikt. De nevel uit hogedrukreinigers bevat daarom geen Legionella. In hogedruk-stoomreinigers worden bij het produceren van de stoom zulke hoge temperaturen toegepast dat, zo er al Legionella-bacteriën aanwezig zouden zijn, deze hierdoor worden gedood. De stoomnevel bevat daarom geen Legionella. Koud water hogedrukreinigers vormen natuurlijk geen enkel risico.
8 Overige
Ik woon in een verzorgingshuis/ben in het ziekenhuis opgenomen; kan ik daar met een gerust hart douchen?
Ziekenhuizen en verpleeghuizen dienen de adviezen van de Gezondheidsraad op te volgen. Daar is door de Inspectie voor de Gezondheidzorg meerdere keren op gewezen. In deze adviezen staat hoe Legionella voorkomen kan worden. Voorts ziet de overheid toe op de aanwezigheid van beheersplannen en de naleving hiervan in instellingen met een waterleidingsysteem. Als u informatie wenst over de manier waarop de drinkwaterinstallatie wordt onderhouden, kunt u zich wenden tot een medewerker van de instelling/ziekenhuis die belast is met het onderhoud van de installatie.
——————————————————————————– ↑
Dit is een gezamenlijke uitgave van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350, 2500 EJ Den Haag, (Internet: www.minvws.nl) en het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, Postbus 20951, 2500 EZ Den Haag,(Internet: www.minvrom.nl) in samenwerking met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de Vereniging van Exploitanten van Waterleidingbedrijven in Nederland (VEWIN), de Consumentenbond,bubbelbadbedrijven, het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Westfriese Flora. Aan de inhoud van dit informatiedocument kunnen geen rechten worden ontleend.